ITER – Makine Montajında “Rekor Performans”

İlk vakumlu kap sektör modülünün kurulumu 2024 Temel Planı tarafından tanımlanan hedeflenen programdan üç hafta önce gerçekleşiyor.

Füzyon gücünün bilimsel ve teknolojik uygulanabilirliğini göstermek için tasarlanan ITER, dünyanın en büyük deneysel füzyon tesisi olacak. Füzyon, Güneş'e ve yıldızlara güç veren işlemdir:

Hafif atom çekirdekleri daha ağır olanları oluşturmak için bir araya geldiğinde, büyük miktarda enerji açığa çıkar.

Füzyon araştırması, güvenli, bol ve çevreye duyarlı bir enerji kaynağı geliştirmeyi amaçlamaktadır.

ITER ayrıca, füzyon endüstrisinin büyümesinin arkasındaki bilimsel omurgayı oluşturan türünün ilk örneği küresel bir iş birliğidir. Ev sahibi olarak Avrupa, inşa maliyetlerinin neredeyse yarısını karşılarken, bu ortak uluslararası girişimin diğer altı Üyesi (Çin, Hindistan, Japonya, Kore Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri) kalan masraflara eşit şekilde katkıda bulunmaktadır. ITER Projesi, Fransa'nın güneyindeki Saint-Paul-lez-Durance'da inşa edilmektedir.

ITER Genel Müdürü Pietro Barabaschi tarafından “rekor performans” olarak duyurulan, 10 Nisan 2025'te, programdan üç hafta önce, tokamak montaj çukuruna 1.350 tonluk bir sektör modülünün kurulumu, projenin tekrar rayına oturduğunun güçlü bir işaretidir.

Beş katlı bir bina kadar yüksek ve dört tam yüklü jumbo jet kadar ağır olan bir sektör modülü, üç farklı ITER Üyesi tarafından tedarik edilen türünün ilk örneği bileşenlerin modüler bir montajıdır: Modülün çekirdeğindeki vakumlu kap sektörü için Kore veya Avrupa; sektör yalıtımına katkıda bulunan termal paneller için Kore; montajı tamamlayan toroidal alan bobinleri çifti için Avrupa ve/veya Japonya. 10 Nisan'da programdan üç hafta önce kurulan sektör modülü #7, bir araya getirilip kaynaklandıktan sonra enerji üreten füzyon reaksiyonlarının gerçekleşeceği halka şeklindeki vakum kabını oluşturacak dokuz "yapı taşının" ilkidir.

Mayıs 2022'de ilk modülün montajı ve kurulumundan alınan dersler (daha sonra onarım için çıkarıldı), ITER ekiplerinin ve yüklenicilerin bu yeni operasyonu rekor sürede yürütmesini sağladı - hem sektör modülü #7'nin montajı, daha önce 18 ay yerine 6 ay 10 gün sürdü, böylece zaman üçe bölündü - hem de bir günde tamamlanan 1.350 tonluk bileşenin kaldırılması, taşınması ve kurulumu.

10 Nisan Perşembe günü yapılan operasyon, ITER'in makine montaj aşamasında karşılaşması ve üstesinden gelmesi gereken zorlukların çoğunu yoğunlaştırdı. Modülün ve donanımının boyutu ve ağırlığı, transferin erken ve son aşamalarındaki sıkı boşluklar, yükü 30 metre derinliğindeki tokamak çukurunun dibine yerleştirirken gereken hassasiyet... hepsi görevin zorluğuna katkıda bulunuyor.

Operasyon güçlü ve güvenilir araçlara ve sistemlere bağlı olsa da, nihai başarısı dahil olan farklı ekipler arasındaki koordinasyona ve uzmanlıkların bir araya gelmesine dayanıyor: ITER denetçileri ve montaj uzmanları, Çinli yüklenici CNPE'den kaldırma ekipleri, inşaat yönetimi-temsilci personeli, vinç üreticisi REEL'den destek teknisyenleri ve Foselev'den vinç pilotları.

Sektör modülü #7 artık kurulu ve sektör modülü #6'nın Temmuz ayında takip etmesi planlanıyor, ITER 2024 Temel Planı tarafından tanımlanan performans hedeflerini aştı. Haziran 2024'te ITER Konseyi tarafından çalışma referans programı olarak onaylanan bu yeni Temel Hat, montajı dört aşamadan ikiye düşürüyor ve projeyi 2034'te önemli araştırma operasyonlarının başlaması için yolda tutuyor.

Kaynak

ITER

ITER Nedir?