Orta Asya'da Buzulları Korumak İçin Bilimsel İş Birliği Güçlendiriliyor

UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, Salı'dan Cuma'ya kadar Kazakistan ve Kırgızistan'daydı ve buzul koruma ve su yönetiminde daha güçlü bölgesel ve çok taraflı işbirliği çağrısında bulundu. Ayrıca Orta Asya'da bilimsel işbirliği için yeni UNESCO yatırımlarını duyurdu.

Audrey, "Buzullar eridiğinde, tüm ekosistemleri yanlarında götürüyorlar ve doğal afet riskini önemli ölçüde artırıyorlar. Bu aynı zamanda dünya nüfusunun büyük bir bölümünü geçim araçlarından mahrum bırakma tehdidi oluşturuyor. Bu konu daha fazla bölgesel ve uluslararası işbirliği gerektiriyor", diye yalvardı. Azoulay Perşembe günü Astana Uluslararası Forumu'ndaki konuşmasında - UNESCO Genel Direktörü'nün "dünya barışının da suya bağlı olacağının" altını çizdi.

UNESCO, IUCN ile birlikte, Kasım 2022'de mevcut CO₂ emisyon senaryosuna göre Dünya Mirası alanlarının üçte birinin buzullarının 2050 yılına kadar yok olma tehdidi altında olduğunu ortaya koyan bir çalışma yayınladı. Çalışma ayrıca, Paris İklim Anlaşmasında belirtildiği gibi sıcaklık artışlarının 1,5°C ile sınırlandırılmasının, alanların kalan üçte ikisindeki buzulları kurtaracağını da gösterdi.

UNESCO, 193 üye devletini buzulları korumak için üç temele: bilgiyi ilerletmek, korumayı güçlendirmek ve eğitime yatırım yapmak, dayanan önlemler geliştirme konusunda desteklemektedir. Örgüt özellikle işbirliğini ve bilimsel araştırmaları desteklemekte, buzul izleme kapasitelerini geliştirmek için çalışmakta ve risk azaltma önlemlerini uygulamaktadır.

Orta Asya'da artan yatırım

Orta Asya'daki buzullar son elli yılda hacimlerinin %20-30'unu kaybetti. Bu nedenle UNESCO, bölgedeki faaliyetlerini hızlandırmaya karar verdi. 2017'den beri Almatı'da (Kazakistan) bulunan bir UNESCO bölgesel araştırma merkezi buzul bilimine adanmıştır. Yirmi kadar uluslararası araştırmacıyı dört tematik: kriyosfer izleme, kar ve buz kaynakları izleme ve jeokriyoloji ve doğal tehlikeler, laboratuvarda bir araya getiriyor.

2021'in sonunda UNESCO, bölgenin buzullarının haritasını çıkarmak için Uyum Fonu tarafından 6 milyon doların üzerinde finanse edilen yeni bir bölgesel bilimsel program başlattı. Ayrıca, 2025 yılına kadar Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan için bir buzul erime riski uyarı ve hazırlık sistemi kurmayı hedefliyor. Örgüt aynı zamanda, nüfuslar için erken uyarı sistemlerini yerleştirmek amacıyla en savunmasız bölgelerin haritasını çıkaracak. doğal afetler, özellikle GLOF'ler (buzul gölü taşkınları) riski altındadır.

UNESCO, Fransız Küresel Çevre Aracı'nın desteği sayesinde 2023 yazından itibaren bu yatırımı ikiye katlayacak. Tüm Orta Asya kriyosferi - buzullar, permafrost, kar hakkında derinlemesine bilgi sağlayacaktır. Bu araç, ulusal kriyosfer yönetim planlarının ve Orta Asya ülkeleri arasında stratejik bir işbirliği programının oluşturulmasını kolaylaştıracaktır.

Audrey Azoulay, Kırgızistan'daki Adygene ve Golubin buzullarına yaptığı yerinde ziyaret sırasında "Su krizine yanıt vermek için bilimsel işbirliği ve açık bilim şarttır" dedi.

Bu görev sırasında Audrey Azoulay, özellikle Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokaïev ve Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov ile bir araya geldi. Ayrıca 2003 yılından beri UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Türkistan'da (Kazakistan) Hoca Ahmed Yesevi Türbesi'ni de ziyaret etti. ülkenin zengin gelenekleri ve kültürel çeşitliliği. Bu vesileyle, ekosistemleri korumakla buralarda yaşayan toplulukların geleneklerini korumak arasındaki yakın bağı hatırlattı.

Kaynak

UNESCO