Karbon Ayak İzi Nedir?

Karbon Ayak İzi Nedir?

Karbon ayak izi, her insanın ulaşım, ısınma, enerji tüketimi veya satın aldığı her türlü ürün neticesinde atmosfere yayılmasına neden olduğu karbon miktarını anlatmak üzere kullanılan bir terimdir.

Aslında karbondioksit ve diğer sera gazları atmosferde dünyanın oluşumundan beri vardır ve tıpkı bir sera gibi ısıyı içeride tutarak dünyayı yaşanabilir kılmıştır. Yirminci yüzyılda endüstriyelleşmenin başlamasıyla bu gazların atmosferdeki miktarı artmış, küresel ortalama sıcaklık daha çok ısının tutulması ile yükselmiştir. Bunun sonucu da karşımıza son yıllarda iyice kendini hissettiren iklim değişikliği olarak çıkmıştır. Bizler her gün yaptığımız faaliyetler ile bu sera gazlarının salınımına neden olmakta ve dünyanın geleceğini etkilemekteyiz. Bu etki de bizim karbon ayak izimizdir.

Bindiğimiz araçların egzoz borusundan çıkan gazlarda olduğu gibi kimi zaman bu karbon salınımını çok açık bir şekilde görürüz. Kimi zaman ise durum bu kadar görünür değildir. Örneğin; marketten satın aldığımız ürünlerin üretiminden nakliyesine kadar olan süreçte açığa çıkan karbondioksit gibi.

Karbon ayak izimizi tam olarak saptamak mümkün değilse de, bu konuda edineceğimiz genel fikir, kişisel olarak iklim üzerindeki olumsuz etkimizi azaltmamıza yardımcı olacaktır.  

Karbon ayak izimizi azaltmak için ilk önce ona neyin sebep olduğunu bilmek, sonra da miktarını hesaplamak gerekir. Çünkü ölçmek; yönetmek ve kontrol altına almak demektir.

Karbon Ayak İzini Azaltmanın Yolları

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yapılan açıklamada karbon ayak izini azaltmak için aşağıda sıralanan yollar önerilmektedir.

• Mümkünse güneş, rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynakları, tasarruflu ampul vb. kullanarak elektrik kullanımını; güneş enerjisi kullanarak doğalgaz kullanımını azaltabiliriz.
• Ağaçlandırma çalışmalarına katkıda bulunarak dikilen her ağaç için yılda 12 kg karbondioksit emilimi sağlayabiliriz.
• Ev, okul ve iş yerlerindeki çöplerimizi geri dönüşüm kutularına atarak, emisyon oluşumunu önleyebiliriz.
• İhtiyaçlarımızı karşılarken önceliğimizi geri dönüştürülebilir, daha yeşil ürünlerden yana kullanarak çevreye katkıda bulunabiliriz.
• Toplu taşıma araçlarını kullanarak hatta araç yerine yürüyerek veya bisiklete binerek emisyonların azalmasına yardımcı olabiliriz.
• Uçakların kalkış ve inişlerdeki mil başına yakıt tüketimleri normal seyir halindekinden çok daha yüksek olduğu için mümkün olduğunca direk uçuşları tercih etmeliyiz.
• Günlük hayattaki ulaşım ve ısınma ihtiyaçlarımız için temiz yakıtları tercih edebiliriz. Mümkünse fosil yakıtlı araçlar yerine elektrikli ve hibrid araçlar tercih edip, ısınma için de yakıt tercihimizi doğalgazdan yana kullanabiliriz.

Gıda Tüketiminin Karbon Ayak İzine Etkisi

Son zamanlarda gıda seçimlerimizin “karbon ayak izimiz” üzerinde önemli bir etkisi olduğuna dair bildirimler yapılmaktadır. Bu gerçek karşısında, tükettiğimiz gıda ürünlerinin türü, karbon ayak izimizi azaltmada etkili olabilir.

Bilim insanları J. Poore ve T. Nemecek 2018 yılında, Science dergisinde yayınlanan çalışmalarında küresel gıda sistemlerinin sera gazı emisyonlarına ait meta analizinden elde edilen verileri sunmuştur. Bilim insanlarına göre gıda üretimi, dünyadaki sera gazı emisyonlarının dörtte birinden sorumludur.