Anıt Ağaçlar Tescil Ediliyor

Anıt ağaçlar, doğanın kendilerine bahşettiği uzun ömürlerinden ötürü geçmişi geleceğe bağlayan zenginliklerimizdendir.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının internet sitesinde yayınlanan bir çalışmada ülkemizdeki anıt ağaçlar ele alınmış. Çalışmada “Bir ağacın anıt ağaç olarak nitelendirilebilmesi için belirli bir kültürel (tarihi, mistik ve folklorik) veya boyutsal niteliğe sahip olması gerektiği” belirtilmektedir.

Çalışmaya göre tarihi, mistik ve folklorik niteliği olan ağaçlar, türü, yaşı, boyu, gövde ve tepe çapı ne olursa olsun, doğrudan anıt ağaç olarak seçilirler. Kültürel niteliği olmayan ağaçların ise boyutsal anıt ağaç olarak seçilebilmeleri için, hesaplanan Şimdiki Anıtsal Değer (ŞAD) puanının, ait olduğu takson için tespit edilen Asgari Anıtsal Değer (AAD) puanına, eşit veya bu değerden daha büyük olması zorunludur. Boyutsal anıt ağaçlarda Asgari Anıtsal Değer (AAD) puanının belirlenebilmesi için ağaç türünün TS 13137 Anıt Ağaçlar Envanter Seçim Kuralları ve İşaretleme Standardında tanımlanan Türkiye’nin doğal 1. sınıf, 2.sınıf ya da 3. sınıf orman ağaçları içerisinde yer alması gerekir.

Türkiye hem kültürel hem de bilimsel değerleri oldukça yüksek korunan ya da korunması gerekli birçok doğal zenginliğe sahiptir. Doğada yaşayan en yaşlı ama sessiz tarihçiler olan anıt ağaçlar geçmiş döneme ait birçok doğal olaya ilişkin kesin bilgiler edinmemizde bize yardımcı olurlar. Ayrıca bu yaşlı ağaçlarla kültürel olayları ilişkilendirmek mümkündür.

Tabiat varlığı olan anıt ağaçların tespit, tescil ve ilan süreçlerini yürütme görevi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne verilmiştir. Bu amaçla anıt ağaçlar Anıt Ağaçlar Envanter Seçim Kuralları ve İşaretleme Standardına göre tespit edilir. Anıt ağaçların tescil işlemi Bakan onayı ile tamamlanır.

.Anıt ağaçlar boyutsal özelliklerine ve kültürel özelliklerine göre 4 gruba ayrılır:

1– Boyutsal Anıt Ağaçlar: Bulundukları yerde, yaş, boy, gövde ve tepe tacı gibi boyutsal özellikleri itibariyle kendi türünün alışılagelmiş ölçülerinin çok üzerindeki boyutlara ulaşmış, geçmiş ile günümüz, günümüz ile gelecek arasında köprü kurabilecek en az 100 yıllık doğal ömre sahip olan ağaç.

2- Tarihi Anıt Ağaçlar: Tarihî bir olaya veya şahsiyete ait geçmişe tanıklık etmiş olan ağaç.

3- Folklorik Anıt Ağaçlar: Halkın binlerce yılı bulan gelenek ve göreneklerinin dönemsel olarak da olsa civarında yaşatıldığı ya da yörede yaşanan çok üzücü veya sevindirici bir olaya tanıklık ettiği için halk arasında özel bir yeri olan ağaç.

4- Mistik Anıt Ağaçlar: Dini bir inanışla yöre halkı tarafından yüceltilmiş olan ağaç.

Bütün bu özellikleriyle anıt ağaçların korunması ve doğal miras olarak gelecek nesillere bırakılması önemli bir sorumluluktur.

Bakanlık tarafından yapılan açıklamaya göre Türkiye’de bugüne kadar tescil edilmiş anıt ağaç sayısının 9 bin 363 olduğu belirtildi.

Yurdumuzda tespit edilen anıt nitelikli ağaçlar; Ladin, meşe, porsuk, karaçam, ardıç, sedir, çınar, servi, göknar, kızılçam, kestane, zeytin.

Türkiye’nin en yaşlı anıt ağacı Manisa'daki çınar ağacı olup 641 yaşındadır.

Bazı Anıt Ağaçlar ve bulunduğu bölgeler:

Hemşin Yöresindeki İki Anıt Doğu Ladini

Göller Bölgesinin Anıt Ağaçları

Gümüşhane Örümcek Ormanlarında Bir Anıt Meşcere

Kestane; Akseki, ibradi

Servi; Bursa, Maksem Camii, Sarayköy, Tekkeköy

Kaynak

Anıt Ağaçlar